Aukcja Prac na Papierze / 10 października 2020

4. Stanisław Ignacy Witkiewicz | Portret starszej kobiety, 1924 r.

Strona głównaAukcje archiwalneAukcja Prac na PapierzePortret starszej kobiety, 1924 r.
powrót
4
Stanisław Ignacy Witkiewicz | Portret starszej kobiety, 1924 r.

Stanisław Ignacy Witkiewicz (1885 Warszawa - 1939 Jeziory na Polesiu)

Portret starszej kobiety, 1924 r.

pastel, węgiel, papier, 62,5 × 46,3 cm w świetle passe-partout
sygn. p. d.: Ignacy Witkiewicz/T.B/[w kółku]1924

Do obrazu dołączona ekspertyza dr Anny Żakiewicz, witkacologa Wieloletni depozyt w Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku.

„Stanisław Ignacy Witkiewicz, używający od 1917 r. pseudonimu Witkacy, jeszcze w młodości ujawnił talent portrecisty. Do 1914 r. uprawiał ten gatunek sztuki rysując węglem, a w 1915 r. zaczął używać barwnych pasteli, co znacznie podniosło atrakcyjność jego prac i umożliwiło mu portretowanie w celach zarobkowych. W 1925 r. artysta założył nawet jednoosobową Firmę Portretową „S.I. Witkiewicz” i sformułował jej Regulamin kodyfikujący typy wizerunków w zależności od uzgodnionej z klientem konwencji. Jednak już wcześniej Witkacy wykonywał portrety na zamówienie oznaczone kolejnymi literami alfabetu od A do E skrupulatnie odnotowanymi na ukończonej pracy obok sygnatury i daty. (….) Mimo, iż nie znamy tożsamości starszej pani sportretowanej przez Witkacego w 1924 r. możemy być pewni, że modelka tak właśnie wyglądała: niezwykle zadbana, o lekko surowej twarzy z wyraźnymi śladami dawnej urody widocznej w dużych ciemnych oczach i zgrabnie wykrojonych ustach, miała starannie ułożone siwe włosy, a uszy ozdabiała małymi kolczykami. Syntetycznie ujęty strój to czarna, prawdopodobnie aksamitna suknia z narzutką i szyfonowa, lekko przejrzysta biała bluzka widoczna w wycięciu niewielkiego dekoltu. Witkacy najwyraźniej potraktował zamówiony portret bardzo serio, nie byłby jednak sobą, gdyby przy okazji nie dał upustu swojej artystycznej naturze. Wykorzystał kontrast czerni i bieli w ubiorze osoby portretowanej, by w tle umieścić zestawienie barw dopełniających – błękitu i oranżu, co było ściśle związane z wcześniej przez artystę sformułowaną teorią Czystej Formy, w której zagadnienia koloru oparte były na harmonii kontrastujących ze sobą barw: czerwieni-zieleni, fioletu-żółci oraz właśnie kontrastu błękitu i oranżu. Ponadto artysta uważał, że dodanie do tych zestawień silnego kontrastu czerni i bieli tworzy idealną harmonię barwną. Witkacy opublikował swoją teorię w książce pt. Nowe formy w malarstwie i wynikające stąd nieporozumienia, Warszawa 1919), niemniej przez kilka wcześniejszych lat sprawdzał założenia swojej teorii w praktyce – jako malarz. Później wykorzystywał je w portretach, jak właśnie w wizerunku starszej pani wykonanym w 1924 r. Nie da się też zaprzeczyć, że kolorowe tło bardzo ten portret ożywia i podnosi jego atrakcyjność. W tle tym ponadto można dopatrzyć się syntetycznie ujętego, sprowadzonego do silnie zgeometryzowanych form pejzażu górskiego, co jest charakterystyczne dla prac artysty z tego czasu, zwłaszcza wykonanych w jego stałym miejscu zamieszkania – Zakopanem. Można więc wnioskować, że portret starszej pani tam właśnie powstał. Witkacego nie było zresztą wtedy stać na podróże, przeciwnie – jak wiemy z jego ówczesnych listów do żony – borykał się z ogromnymi kłopotami finansowymi. O ich rozmiarach może świadczyć choćby wzmianka o konieczności pożyczania pieniędzy przez matkę artysty od gosposi (…) „Portret starszej pani wykonany w 1924 r. jest niezwykle interesującym przykładem twórczości artysty w krytycznym dlań momencie życia – dosłownie na chwilę przed heroiczną decyzją zrezygnowania z twórczości stricte artystycznej (kosztownego w wykonaniu malarstwa olejnego, na które nie było popytu) na rzecz działalności komercyjnej, w której nie tylko wykazał swoiste mistrzostwo, ale i ocalił wartości artystyczne w postaci realizacji swoich poglądów teoretycznych, a nawet filozoficznych, w myśl których każde istnienie ludzkie (zwane przezeń Istnieniem Poszczególnym) jest unikatowe, co znakomicie odzwierciedlają wykonywane przezeń portrety.
Fragmenty z ekspertyzy z 2019 r. p. Anny Żakiewicz (witkacologa).

Stanisław Ignacy Witkiewicz
Syn Stanisława - malarza, krytyka i pisarza. Pseudonim artystyczny - Witkacy. Znany również ze swoich dokonań na polu literatury i dramatu. Wychowanek carskiego Korpusu Paziów w Petersburgu. Oficer gwardii carskiej w I wojnie światowej. W 1914 roku odbył długą podróż, ekspedycję naukową do Australii wraz z Bronisławem Malinowskim. Wychowany w aurze modernizmu w Krakowie i Zakopanem. Teoretyk sztuki, formista, współpracownik "Zwrotnicy", twórca teorii "Czystej Formy" - "....wartość dzieła sztuki nie zależy od uczuć życiowych w nim zawartych ani od doskonałości odtworzenia przedmiotów, a jedynie polega na jednolitości konstrukcji czystych elementów formalnych" Uważał, że twórczość artystyczna jest sposobem wyrażenia "Uczucia metafizycznego". Do połowy lat 20. tworzy malarskie fantazje, które dziś można określić jako pośrednie między modernizmem a surrealizmem. Od tego też czasu uprawia głównie twórczość literacką, która przyniosła mu z czasem światową sławę.
Tworzył prace malarskie w pracowni portretowej, gdzie obowiązywał cennik i wzory do zamówienia kolejnych "odejść" od realizmu portretowanej osoby na rzecz jej artystycznej wizji ekspresjonistycznej. Twórczość portretowa Witkacego była przez długi czas odbierana jako ekstrawagancja artystyczna i osobliwość. Weryfikację i potwierdzenie geniuszu artysty przyniosły następne lata. W 1983 roku wielki sukces w Paryżu miała jego wystawa w Centre Georges Pompidou. Artysta zginął tragicznie w 1939 roku. Popełnił samobójstwo w obliczu sowieckiego najazdu na Polskę, który potraktował jako koniec cywilizacji.
Czytaj więcej
Cena wylicytowana
0 zł
Zapytaj o obiekt
Chętnie odpowiemy na każde pytanie!
+48 58 550 16 05
Treści zawarte w niniejszej witrynie mają charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowią oferty handlowej w rozumieniu art. 66 §1 Kodeksu Cywilnego.

Sopocki Dom Aukcyjny Sp. z o.o.

ul. Boh. Monte Cassino 43

81-768 Sopot

 

58 550 16 05

Licytuj on-line
dzięki naszej aplikacji!
Google PlayGoogle Playzobacz więcej
Newsletter
Dołącz do newslettera i bądź na bieżąco!
Zapisz się