Soter Jaxa - Małachowski | Na plaży, 1931 r.

Soter Jaxa-Małachowski (1867 Wolanów - 1952 Kraków)

Na plaży, 1931 r.

akwarela, gwasz, tektura, 35 × 49,5 cm
sygn. i dat. p.d.: „SJaxa/1931”

Soter Jaxa – Małachowski był mistrzem w oddawaniu piękna morskiego żywiołu jakim było morze. „Małachowski jest par exellence malarzem morza, […]. Sotera Jaxę – Małachowskiego zaliczyć należy do tej grupy naszych pejzażystów, którzy są pionierami polskiej marynistyki i stworzyli szereg poważnych dzieł w tym zakresie malarskiej twórczości.” (Wystawa zbiorowa Sotera Jaxy-Małachowskiego w krakowskim Pałacu Sztuki, w: „Czas”, 1938, nr 286, s. 9.)
Artysta z uwielbieniem malował nastrojowe pejzaże nadmorskie. Inspiracji dostarczały mu liczne podróże zarówno nad brzegi Mórz Czarnego, Śródziemnego oraz Bałtyckiego. Kompozycje te niosły ze sobą ogromne ładunki pogodnego nastroju, budowane jasną i czystą plamą barwną. Z tych scen biła sielska, słoneczna atmosfera. Wielokrotnie podejmując te tematy Jaxa sceny te wzbogacał dodając postaci czy przedmioty. Najczęściej są to samotnie stojące łodzie, pracujący na plaży rybacy przygotowujący się na wypłynięcie na połów w morze, kobiety rozwieszające sieci do suszenia. Niezwykle rzadko spotykane w twórczości artysty są postaci plażowiczów, a taką właśnie scenę prezentuje praca zamieszczona w katalogu. Jaxa z charakterystyczną dla siebie wrażliwością przedstawił tu skąpanych w promieniach letniego słońca liczne sylwetki korzystających z uroku słonecznego dnia plażowiczów.

Soter Jaxa-Małachowski

Początkowo studiował w szkole rysunkowej w Odessie, a następnie, w latach 1892–1894, w krakowskiej SSP pod kierunkiem F. Cynka i Wł. Łuszczkiewicza. W 1901 r. zamieszkał w Monachium, gdzie uczył się w Szkole Rysunku i Malarstwa Stanisława Grochowskiego. Po studiach osiadł w Krakowie, skąd na dwa lata przeniósł się do Zakopanego. W latach 1905, 1925 i 1928 podróżował do Włoch. Uczestniczył w wielu wystawach, m.in. w Krakowie, Warszawie, Łodzi, Poznaniu i Lwowie. Artysta uprawiał głównie malarstwo pejzażowe, specjalizując się w pejzażach morskich i nokturnach. To właśnie obrazy marynistyczne przyniosły mu sławę. Po I wojnie światowej stał się jednym z najpopularniejszych malarzy polskiego Wybrzeża, na którym znajdował inspirację do swych obrazów, ilustrując w nich nadmorskie krajobrazy i pracę rybaków. Obecnie jego prace znajdują się w kolekcjach prywatnych oraz w wielu muzeach, m.in.: w Lwowskiej Galerii Obrazów, Muzeum Narodowym w Krakowie, Szczecinie, Muzeum Miasta Gdyni oraz w Narodowym Muzeum Morskim w Gdańsku.

Czytaj więcej