Jacek Malczewski (1854 Radom - 1929 Kraków)

Malarz i modelka (na drabinie), 1904 r.

olej, tektura, 40,5 × 32,5 cm
sygn. p. g.: J. Malczewski/1904.

na odwrocie zatarty stempel „Reim i Spółka” (krakowska firma sprzedająca materiały malarskie, działająca na przełomie XIX i XX wieku) oraz fragmenty etykiety handlu materiałów „Pod czarnym psem”, Kraków, Rynek Gł. 37, Linia A-B).
Proweniencja:
Kolekcja Władysława Szafera (1886–1970), polskiego botanika, profesora a w latach w latach 1936–1938 rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego. Dyrektor krakowskiego Ogrodu Botanicznego, wieloletni dyrektor Instytutu Botaniki UJ.
Kolekcja prywatna, Polska

Motyw drabiny wielokrotnie powtarzał się w twórczości Jacka Malczewskiego, w tym w takich symbolicznych dziełach jak „Błędne koło”. Sam artysta często portretował się na tle drabiny lub umiejscawiał na jej stopniach swoich modeli. W oferowanym w katalogu szkicu malarskim artysta najprawdopodobniej przedstawił swoją ukochaną muzę Marię Balową, która pozowała artyście do wielu kompozycji. Wskazują na to podobieństwa w sylwecie, jak również czas powstania studium. W latach 1902–1905 Malczewski był wielokrotnie zapraszamy przez Balową na plenery do Tuligłów (D. Kudelska, „Dukt pisma i pędzla. Biografia intelektualna Jacka Malczewskiego” Lublin 2008, s. 243). W tym okresie dochodzi również do zintensyfikowania uczuć między kochankami:
A stopa Twoja ta długa ta cienka
Z członkami palców wysmukłych korony
Koniec każdego ja[k] drobna wisienka
Co w sadach do słońca płoną.
Wiersz Jacka Malczewskiego poświęcony Marii Balowej (cyt. za D. Kudelska, „Dukt pisma i pędzla. Biografia intelektualna Jacka Malczewskiego” Lublin 2008, s. 264.

Jacek Malczewski

Studiował w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych, m.in. w pracowniach W. Łuszczkiewicza i J. Matejki oraz w paryskiej École des Beaux-Arts u E. Lehmanna. Był jednym z założycieli stowarzyszenia „Sztuka”. Od 1902 roku należał do Stowarzyszenia Artystów Polskich, był też członkiem wiedeńskiej Secesji. W latach 1897-1900 oraz 1910-1921 piastował stanowisko profesora Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Wczesny okres twórczości artysty, nawiązujący do tradycji realizmu, zdominowany był przez tematy inspirowane polską poezją romantyczną i baśnią ludową oraz odwołujące się do martyrologii Sybiru. W późniejszym czasie zwrócił się ku symbolizmowi, tworząc własną, oryginalną emblematykę. Wykonał też liczne portrety, często połączone z elementami symbolicznymi i alegorycznymi.

Czytaj więcej