10. Julian Fałat | Przed polowaniem

„Sceny myśliwskie stały się jednym z najważniejszych tematów w twórczości Juliana Fałata. Indywidualnie zinterpretowane budziły zachwyt publiczności i krytyków. (…) Obrazy Fałata cieszyły się tak wielką popularnością zapewne dlatego, iż myślistwo i łowiectwo było ważnym elementem polskiej kultury szlacheckiej. Myśliwskimi kompozycjami artysty zafascynowany był również Henryk Sienkiewicz, piewca sarmatyzmu. Fałata nie interesował typ polowań par force, tak popularny w polskim malarstwie XIX wieku, lecz raczej indywidualne reakcje ludzi i towarzyszące im napięcie. Wśród bogatego zespołu prac można wyróżnić kilka grup tematycznych, które wielokrotnie przedstawiał: wyjazd na polowanie, nagonkę, odpoczynek myśliwych i powrót z polowania. Pierwsze kompozycje powstały w 1886 roku podczas pobytu w Nieświeżu, na słynnym polowaniu urządzonym dla księcia pruskiego Wilhelma.”
(Anna Król, „Julian Fałat”, [katalog wystawy] Stalowa Wola 2010, s. 54–55)

Fundamentalne dla dorobku artystycznego Juliana Fałata są dwa nurty dominujące w jego twórczości, stanowiące równocześnie rozpoznawalny rys jego dzieł. Mowa tu oczywiście o tak zwanych fałatowskich śniegach, przedstawiających zakola rzek oraz o realizacjach poświęconych tematyce myśliwskiej. Zwłaszcza ta druga kategoria prac zajmuje zaszczytne miejsce w ouevre Fałata z uwagi na ich znaczenie w rozwoju artystycznej kariery malarza. Momentem o wielkim znaczeniu okazało się uczestnictwo w polowaniach organizowanych w Nieświeżu, w których bawili książę Antoni Radziwiłł oraz książę Prus, późniejszy cesarz Wilhelm II Hohenzollern. Wydarzenie to zaowocowało stworzeniem kilkudziesięciu kompozycji, z czego kilkanaście w formie fotograficznych reprodukcji zostało opublikowanych i wydanych w pamiątkowej tece. Rozwinęło także wykazywane już wcześniej przez artystę zainteresowanie tematyką myśliwską (przytoczmy chociażby kompozycje „Pejzaż leśny ze zwierzyną”, 1879; „Górale myśliwi”, 1881) oraz przyniosło rozgłos wśród krytyków i społeczeństwa. W obrębie dzieł inspirowanych łowiectwem, można wyodrębnić u Fałata i przytoczyć za Jerzym Malinowskim cztery zasadnicze kręgi tematyczne: wyjazd na polowanie, podejście do zwierzyny (nagonka), odpoczynek myśliwych po polowaniu oraz powrót z polowania. (J. Malinowski, „Julian Fałat”, Warszawa 1985, s. 29). Prezentowana wielopostaciowa kompozycja „Przed polowaniem” ukazuje dużą grupę myśliwych przygotowujących się do łowów. Mężczyźni, stojący w grupkach, sprawdzają broń, rozmawiają i ogrzewają się przy ogniskach. Jeden z nich, wychodząc z tłumu, przywołuje do siebie psy. Biel śniegu w szaro-różowej poświacie kontrastuje z ciemnobrązowymi sylwetkami mężczyzn. „W scenach myśliwskich Fałat zastosował chwyty formalne zapożyczone z drzeworytu japońskiego. Jednym z nich stało się kontrastowe zestawienie plam jasnych i ciemnych. Ciemne sylwety myśliwych, zwierzyny, drzew zaczną się ostro odcinać od białego, śnieżnego tła” (Jerzy Malinowski, „Julian Fałat”, op.cit., s. 31).

Julian Fałat w pracowni Julian Fałat, „Pamiętniki”, Katowice 1987, s. 85
Str. 70