Aukcja Dzieł Sztuki / 21 sierpnia 2021
2. Jan Matejko | Wizerunek młodej kobiety – do portretu Barbary
powrót
ołówek, papier, 21,8 × 15.5 cm w świetle passe-partout
sygn. p. d.: „J.M.” oraz 3 cyfry
Przy dolnej krawędzi zatarty napis: „do portretu Barbary (?)-ręką artysty”
Do pracy dołączona ekspertyza Małgorzaty Buyko z 2021 r.
Ogromną część artystycznego dorobku Jana Matejki stanowią ołówkowe rysunki. Szkicowe studia pozwalają najczęściej na poznanie drogi wiodącej mistrza od koncepcji obrazu do jego realizacji, a jednocześnie ukazują geniusz Matejki – rysownika. Warto zauważyć, że malarstwo olejne tego wybitnego malarza jest wyważone i przemyślane, natomiast w pracach rysunkowych twórca pozwolił sobie na większą swobodę, ekspresję kreski będącej znakiem malarskiego geniuszu artysty. Oprócz ruchu i zmysłowości zawartej w rysunkach Matejko równocześnie potrafił z niespotykaną precyzją oddać proporcje, światłocień czy wolumen malowanych przedmiotów i postaci. Poznanie rysunków i dzieł szkicowych daje możliwość głębszego wniknięcia w istotę twórczości artysty. Za pośrednictwem rysunków możliwe jest wyjaśnienie różnorodnych problemów formalnych i tematycznych olejnych obrazów mistrza. O rysunkowej pasji Jana Matejki najlepiej świadczy „Skarbczyk” bądź „Słownik”, czyli teka różnorodnych rysunków, które artysta pieczołowicie przechowywał i powiększał przez blisko pięćdziesiąt lat. Mistrz malarstwa historycznego czerpał z nich niejednokrotnie wzory do odtwarzania realiów historycznych w realizacjach olejnych. Prezentowany rysunek to najprawdopodobniej szkic do portretu Barbary Radziwiłłówny z królem Augustem (ilust. 1) co potwierdza podpis Matejki na pracy. Obraz został namalowany w 1867 r. a malarz poprzedził go olejnym szkicem z 1864 r. (ilust.2) . „Z pewnym prawdopodobieństwem można założyć, że wzorem do prezentowanej pracy mógł być olejny Portret Panny Dybowskiej z 1861 roku (ilustr. 3) który według Mariana Gorzkowskiego „Jan Matejko namalował bo studium to było wykonane z powodu, że zobaczywszy wówczas młodą osobę dostrzegł w niej rysy charakterystyczne”.
Fragmenty ekspertyz p. Małgorzaty Buyko z 2021 r.
1. Król Zygmunt August z Barbarą, 1867 r. (zbiory Muzeum Narodowego w Warszawie)
2. Zygmunt August z Barbarą na dworze radziwiłłowskim w Wilnie (szkic), 1864 r (zbiory Muzeum Narodowe w Krakowie, Dom Jan Matejki)
3. Portret panny Dybowskiej, 1861 (olej, płótno, 57 x 47 cm)
W latach 1852-1858 studiował w SSP w Krakowie w pracowniach W. Łuszczkiewicza i W. Stattlera. Artysta odbywał podróże do Monachium i Wiednia. Mając 24 lata namalował jeden ze swoich najwybitniejszych obrazów: "Stańczyka". Uczestniczył w wystawach malarskich w Paryżu, gdzie był wyróżniany; został także nagrodzony Legią Honorową. Od 1873 roku Matejko był dyrektorem SSP w Krakowie. Został honorowym członkiem akademii paryskiej, praskiej, wiedeńskiej, berlińskiej oraz Akademii Rafaelowskiej w Urbino. Jego twórczość cechuje fascynacja historią i kunszt wykonania. Na kompozycję obrazów składają się wielopostaciowe sceny, często rozwinięte panoramicznie, rozgrywane w przestrzeni pierwszego planu. Dzieła charakteryzują się potężną skalą ekspresji; są odpowiednio kadrowane, kompozycja jest spiętrzona, przepełniona emocjami. W obrazach czytelna jest dramaturgia w aranżacji całych scen i w oddaniu gestów i póz konkretnych postaci.
Czytaj więcej
O nas
