Jacek Malczewski | Portret Stefana Zborowskiego na tle ruin zamku, ok. 1912 r.

Jacek Malczewski (1854 Radom - 1929 Kraków)

Portret Stefana Zborowskiego na tle ruin zamku, ok. 1912 r.

olej, płótno, 69 × 87,5 cm

Sportretowany to zapewne Stefan hr. Zborowski herbu Jastrzębiec (ur. listopad 1868 – brak danych) - przyjaciel Jacka Malczewskiego. Mężczyźni spędzali wiele czasu „na nocnych rozmowach o duszy” [vide Dorota Kudelska, Malczewski. Obrazy i słowa, Warszawa – Wydawnictwo W.A.B. – 2012, ss. 371, 373]. Rysunkowy portret Stefana Zborowskiego wraz z Janem Konopko i wizerunkiem własnym Malczewskiego znajduje się w Muzeum Narodowym w Krakowie (nr inw. III r.a. 10471, rys. oł, 20,5 × 30,7 cm). Rysunek ten podpisał artysta „J.Malczewski z soboty na Niedzielę / rozmowa o duszy / 11/
czerwiec 12.
Malczewski lubił wykonywać portrety, ale malował tylko „portrety przyjaciół, inne zaś osoby portretował, jak pisał, tylko „gdy był w potrzebie”. Jeśli odmówiono mu wolności w doborze akcesoriów i sytuacji – rezygnował z zamówienia, jak w wypadku biskupa Bilczewskiego [vide: Marcin Samlicki, Pamiętnik, rękopis w Muzeum Okręgowym w Bochni, H/4104/5, s. 180–181). Zborowski pomagał również artyście zdobywać zamówienia jak na przykład na obraz Ukrzyżowanie dla kościoła w Bobowej, gdzie znaczną część kosztów opłacił osobiście. (fragment ekspertyzy Adama Konopackiego z 2020 r.)

Jacek Malczewski

Studiował w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych, m.in. w pracowniach W. Łuszczkiewicza i J. Matejki oraz w paryskiej École des Beaux-Arts u E. Lehmanna. Był jednym z założycieli stowarzyszenia „Sztuka”. Od 1902 roku należał do Stowarzyszenia Artystów Polskich, był też członkiem wiedeńskiej Secesji. W latach 1897-1900 oraz 1910-1921 piastował stanowisko profesora Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Wczesny okres twórczości artysty, nawiązujący do tradycji realizmu, zdominowany był przez tematy inspirowane polską poezją romantyczną i baśnią ludową oraz odwołujące się do martyrologii Sybiru. W późniejszym czasie zwrócił się ku symbolizmowi, tworząc własną, oryginalną emblematykę. Wykonał też liczne portrety, często połączone z elementami symbolicznymi i alegorycznymi.

Czytaj więcej