pastel na podwójnej tekturze, 35 × 57,4 cm
sygn. u dołu, lekko po lewej stronie: St.WYSPIANSKI
na odwrocie informacja: zakup w 1955 ze zbiorów Juliana Nowaka w Dessa
Pochodzenie:
– kolekcja prywatna, Polska
– kolekcja prof. Juliana Nowaka (do około 1955 r.)
Reprodukowany:
– Ilustrowany Magazyn Tygodniowy „Świat”, Warszawa, nr 50, 14 grudnia 1907 r., s. 1.
Julian Nowak (1865–1946), z którego kolekcji pochodzi prezentowany „Pejzaż”, należał do grona najbliższych przyjaciół Wyspiańskiego. Ten wybitny lekarz, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, później także jego rektor oraz premier polskiego rządu w 1922 r. często gościł Stanisława w swoim mieszkaniu przy ulicy Granicznej w Krakowie. „W czasie tych wizyt artysta, siedząc w ulubionym fotelu bujanym, otoczony wianuszkiem dymu z papierosa, chętnie słuchał grającej na fortepianie żony profesora. Również ich dziecko Wandzia – została uwieczniona na kilku portretach.”
L. Gaweł, Stanisław Wyspiański. Na chęciach mi nie braknie. Kraków 2017, s. 219–220.
„(…) Praca jest malarskim szkicem a mimo to doskonałym studium przyrody. Najsilniejszym doznaniem jest w tym przypadku niewątpliwie jej kolorystyka. Zastosowane tu czyste kolory wynikły prawdopodobnie z nieoczekiwanego i poruszającego doznania barwnego, które artysta musiał zanotować. (...) Emocje wyraża tutaj kładziony przez artystę kolor, ale także naturalna tonacja i struktura podobrazia, widoczna zwłaszcza w płaszczyźnie nieba, którą nałożono bardzo oszczędnie poziomymi smugami białej, błękitnej i niebieskiej kredki. (…) Nie należy też bagatelizować niewielkiego, ale jakże istotnego detalu, jakim są wyraźnie widoczne choć odległe sylwetki ptaków nad łąkami. Pojawiają się one niezmiernie rzadko w twórczości Wyspiańskiego a prawie w ogóle nie spotyka się ich w samodzielnym pejzażu. (…) Poza niewątpliwymi atutami artystycznymi omawiana praca ma walory dodatkowe wzmacniające niejako jej rangę. W 1907 r., roku śmierci Wyspiańskiego, wśród szczegółowych omówień całej jego twórczości publikowano mniej znane utwory poetyckie i prace malarskie. Czarno biała reprodukcja omawianej pracy znalazła się w tygodniku „Świat” jako „Pejzaż krakowski”.
Fragmenty ekspertyzy Marty Romanowskiej, znawczyni twórczości Wyspiańskiego, wieloletniej kustosz w Muzeum Narodowym w Krakowie, twórczyni i długoletniej kierowniczki Muzeum Stanisława Wyspiańskiego Oddziału Muzeum Narodowego w Krakowie
(z 9.06.2015).