Aukcja Dzieł Sztuki / 9 maja 2020
27. Henryk Berlewi | Portret kobiety, 1952
powrót
olej, płótno, 65 × 50 cm
sygn. i dat. p. g.: H. Berlewi 52
W latach 1926–1927 Henryk Berlewi odszedł od awangardowej abstrakcji, skupiając się przede wszystkim na dość odległym od dotychczasowych zainteresowań malarstwie portretowym. Portrety Berlewiego niewiele miały wspólnego z jego wcześniejszymi pracami. Były to tradycyjne przedstawienia, najczęściej kobiet, ukazujące modeli w klasycznych pozach. Berlewi wykorzystywał delikatnie okalający kontur oraz stonowaną paletę barw, subtelnie wydobywając urodę przedstawianych osób. Po wojnie, w latach 1947–1956, artysta wszedł w nową fazę twórczości, którą, sam nazywał „reintegracją przedmiotu”. Skupiał się wtedy na malarstwie figuratywnym, tworząc kompozycje o syntetycznych, uproszczonych formach, z elementami kubistycznymi. Malował wtedy głównie martwe natury, ale i w jego twórczości nie zabrakło i przedstawień portretowych.
Prezentowany na aukcji portret damy zadatowany na 1952 rok, ukazuje sylwetkę eleganckiej kobiety ujętej w półpostaci. Sztywny, reprezentacyjny ton portretu został przełamany poprzez ukazanie nieco swobodnej pozy sportretowanej. Kobieta kokieteryjnie spogląda w bok, eksponując zalotnie odkryte ramiona. W lewej dłoni delikatnie trzyma kwiaty, których śnieżnobiałe płatki wybijają się na tle amarantowej sukni. Kompozycja, o delikatnym, intymnym charakterze, zbudowana jest przy zastosowaniu szerokiej plamy barwnej. Portret utrzymany jest w oszczędnej kolorystyce, w którym mocno wybijającym się punktem jest wyrazisty kolor sukni, silnie kontrastujący z neutralnym, szarym tłem. Wybijająca jest również świetliście zaznaczona karnacja kobiety. Rysunek figury kobiety jest syntetyczny, precyzyjny. Miękki oddzielający kontur zarysu postaci od swobodnie potraktowanego tła, stanowi charakterystyczną cechę dla portretów Berelewiego.
* Do obiektu zostanie doliczona opłata wynikającą z tzw. droit de suite, tj. prawa twórcy i jego spadkobierców do otrzymywania wynagrodzenia z tytułu dokonanych zawodowo odsprzedaży oryginalnych egzemplarzy dzieł. Opłata będzie obliczana gdy równowartość kwoty wylicytowanej przekroczy 1000 zł. Do 500 000 zł wynosi 5% od kwoty wylicytowanej, a powyżej 500 000 wynosi 3% od kwoty wylicytowanej. W Polsce droit de suite reguluje art. 19-195 ustawy o prawach autorskich i pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 r. z późniejszymi zmianami, zgodnie z obowiązującą w Unii Europejskiej dyrektywą 2001/84/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 września 2001 r. w sprawie prawa autora do wynagrodzenia z tytułu odsprzedaży oryginalnego egzemplarza dzieła sztuki.
Malarz, grafik, teoretyk sztuki jeden z czołowych przedstawicieli polskiej awangardy artystycznej. Studiował w Warszawie w Szkole Sztuk Pięknych w latach 1904–1909. Naukę kontynuował w Antwerpii, a także na uczelniach paryskich – École des Beaux-Arts i École des Arts Décoratifs. Po powrocie do Polski uczęszczał do w warszawskiej Szkoły Rysunkowej. Należał do grupy Blok, Syndicat de la Prasse Artistique Française, oraz Association Internationale des Critiques d’Art (AICA). W latach 1922–23 przebywał w Berlinie. To tam zetknął się z kierunkami konstruktywizmu oraz suprematyzmu, co stanowiło impuls do wypracowania autorskiej teorii tzw. mechanofaktury, której założenia przedstawił w 1924 roku – skłaniał się ku idei malarstwa nieprzedstawiającego, tworzonego w duchu abstrakcji geometrycznej, w jego zrytmizowanej formie. Z okresu berlińskiego pochodzą również dwubarwne linoryty w czerni i brązie, przywodzące skojarzenia z twórczością Fernanda Légera, w których sylwetka była poddana silnej geometryzacji i skontrastowana z jednolitą bielą tła. Ok. 1929 r. odstąpił od sztuki abstrakcyjnej i skupił się na przedstawieniach figuralnych. Od tego czasu malował głównie portrety. Do abstrakcji powrócił po 1957 roku. W jego twórczości pojawiały się również nawiązania do kultury żydowskiej, ukazujące dążenie do stworzenia nowoczesnego języka narodowego.
Czytaj więcej
O nas
